TP.HCM – Thành phố năng động, sáng tạo và luôn đi đầu trong nhiều lĩnh vực, giờ đây tiếp tục khẳng định vị thế tiên phong của mình khi chính thức ban hành Đề án “Phát triển ngành công nghiệp văn hóa TP.HCM đến năm 2030”.
Mục tiêu không chỉ là phát triển các ngành văn hóa trở thành động lực kinh tế mới, mà còn là cách để xây dựng thương hiệu “Thành phố sáng tạo – bản sắc – hội nhập” trong thời kỳ toàn cầu hóa.
1. Từ tầm nhìn chiến lược đến hành động cụ thể
TP.HCM là một trong những địa phương đầu tiên cả nước phê duyệt và triển khai đề án phát triển công nghiệp văn hóa (CNVH). Đây được xem là bước đi chiến lược, nhằm thúc đẩy các ngành văn hóa trở thành “mũi nhọn mềm” của nền kinh tế thành phố, đóng góp thiết thực vào GRDP và tạo ra môi trường sáng tạo bền vững cho người dân, nghệ sĩ và doanh nghiệp.
Theo số liệu từ Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, hiện nay thành phố có 17.670 doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, chiếm gần 8% tổng số doanh nghiệp toàn thành. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, hệ sinh thái CNVH của TP.HCM vẫn còn thiếu một nền tảng quan trọng: nguồn nhân lực được đào tạo bài bản.
Phần lớn nghệ sĩ, nhà sáng tạo trẻ hiện nay phát triển từ tài năng tự nhiên hoặc học hỏi qua thực tế nghề nghiệp, trong khi môi trường đào tạo chuyên sâu về CNVH vẫn còn hạn chế. Điều đó khiến cho ngành công nghiệp văn hóa dù tiềm năng lớn vẫn chưa phát huy hết sức mạnh vốn có.
Chính vì vậy, Đề án đến năm 2030 lần này được kỳ vọng sẽ đặt nền móng cho một hệ sinh thái văn hóa sáng tạo toàn diện, vừa có chiều sâu, vừa mang hơi thở của thời đại.
2. Hoàn thiện hạ tầng, bệ phóng cho sáng tạo
Một trong những trọng tâm của kế hoạch là hoàn thiện các thiết chế văn hóa, giúp hình thành những “không gian văn hóa sáng tạo” đúng nghĩa – nơi các hoạt động nghệ thuật, sáng tạo và giao lưu quốc tế có thể diễn ra thường xuyên.
UBND TP.HCM xác định rõ: cần bổ sung quy hoạch quỹ đất lớn để xây dựng các khu liên hợp văn hóa, khu công nghiệp sáng tạo và kinh tế thể thao. Đây sẽ là những “tổ hợp” kết nối sáng tạo, khuyến khích doanh nghiệp, nghệ sĩ, nhà thiết kế cùng chung tay tạo ra sản phẩm văn hóa có giá trị kinh tế cao.
Biểu diễn âm nhạc cổ điển tại phố đi bộ Nguyễn Huệ trong khuôn khổ Liên hoan Âm nhạc quốc tế TPHCM lần 3 – Hò Dô 2023, tạo nên không gian lễ hội thu hút khách quốc tế.
Song song đó, thành phố cũng đầu tư mạnh cho giáo dục và đào tạo nhân lực văn hóa. Kế hoạch bao gồm:
-
Nâng cấp Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật tại số 5 Nam Quốc Cang (Quận 1);
-
Xây dựng mới cơ sở đào tạo tại TP. Thủ Đức, hướng đến mục tiêu nâng cấp lên đại học;
-
Đổi mới phương pháp giảng dạy, gắn đào tạo với nhu cầu thực tế của ngành CNVH.
In addition, các trường nghề trên địa bàn cũng sẽ được khuyến khích mở thêm ngành nghề đào tạo liên quan đến CNVH, giúp hình thành đội ngũ nhân lực trẻ, sáng tạo, có tư duy công nghệ và hội nhập quốc tế.
3. Mục tiêu rõ ràng, kết quả đo đếm được
Theo kế hoạch, TP.HCM đặt mục tiêu tăng trưởng bình quân 14%/năm cho các ngành công nghiệp văn hóa, hướng tới doanh thu 53.200 tỷ đồng vào năm 2025, chiếm khoảng 5,7% GRDP của thành phố. Không chỉ vậy, Đề án cũng nhấn mạnh việc thành lập Trung tâm Phát triển CNVH và Quỹ khởi nghiệp CNVH, tạo điều kiện cho các startup và dự án sáng tạo có thêm nguồn lực để hiện thực hóa ý tưởng.
Đây sẽ là cú hích mạnh mẽ cho các lĩnh vực như thiết kế, điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật, thời trang, quảng cáo, trò chơi điện tử, ẩm thực sáng tạo, v.v… những “ngành kinh tế mềm” đang được xem là trụ cột mới trong chiến lược phát triển bền vững của thành phố.
Các chuyên gia nhận định, trong thời đại toàn cầu hóa, đô thị không chỉ được đo bằng tốc độ phát triển kinh tế mà còn bằng chiều sâu văn hóa.
TP.HCM – trung tâm sáng tạo và năng động nhất cả nước đang dần định hình những “không gian văn hóa mới”, nơi nghệ thuật, di sản và công nghệ gặp nhau để tạo ra giá trị mới.
ThS Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Pencil Group, chia sẻ: Các mô hình không gian sáng tạo mới không chỉ phản ánh sự đa dạng trong cách tiếp cận văn hóa nghệ thuật mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển của các cộng đồng sáng tạo tại địa phương, từ đó lan tỏa tầm ảnh hưởng đến khu vực và quốc tế.
Không gian trên bến dưới thuyền ở quận 8 đã trở thành điểm hẹn chợ hoa xuân độc đáo trong lòng TPHCM.
Một ví dụ tiêu biểu là chiến dịch quảng bá “Thành phố Hồ Chí Minh – Thành phố năng động”, được Sở Du lịch phối hợp cùng các đơn vị sáng tạo thực hiện và phát sóng trên CNN. Dự án này không chỉ quảng bá hình ảnh du lịch mà còn thể hiện rõ tinh thần “thành phố của sáng tạo và hội nhập”.
4. Khai thác giá trị từ di sản và cộng đồng
Bên cạnh các mô hình sáng tạo hiện đại, TP.HCM vẫn sở hữu nguồn tài nguyên văn hóa truyền thống phong phú, từ các tiểu văn hóa người Hoa, người Ấn, Khmer, Chăm, cho đến di sản kiến trúc như Nhà hát Thành phố, Nhà thờ Đức Bà, Chợ Bến Thành…
Những không gian ấy không chỉ là ký ức đô thị, mà còn là “nguyên liệu sống” cho các ngành công nghiệp văn hóa – từ du lịch, thời trang, phim ảnh, đến nghệ thuật biểu diễn. Khi được khai thác đúng cách, di sản không chỉ được bảo tồn mà còn được “tái sinh” qua góc nhìn sáng tạo của thế hệ trẻ.
ThS Vương Quốc Trung (Trung tâm Nghiên cứu Đô thị và Phát triển TPHCM) phân tích: “Theo tôi, một trong những chiến lược quan trọng để thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo tại TPHCM là phát huy không gian văn hóa. Và việc phát huy không gian văn hóa không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền địa phương mà còn của toàn bộ cộng đồng. Sự đóng góp của cả cộng đồng với ý thức và trách nhiệm đối với văn hóa là yếu tố then chốt để xây dựng TPHCM trở thành một thành phố sáng tạo”.
TP.HCM đang từng bước hiện thực hóa tầm nhìn trở thành “Thành phố sáng tạo, bản sắc, nhân văn và đáng sống”. Khi hạ tầng văn hóa được đầu tư đồng bộ, khi con người được đào tạo bài bản và khi sáng tạo được tôn vinh như một giá trị sống – đó chính là lúc công nghiệp văn hóa thật sự trở thành sức mạnh mềm của thành phố.
Và biết đâu, trong một tương lai không xa, những sản phẩm âm nhạc, phim ảnh, thiết kế, hay nghệ thuật thị giác “Made in Saigon” sẽ không chỉ khiến người dân tự hào mà còn vươn tầm khu vực và thế giới, khẳng định dấu ấn riêng của văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
Nguồn bài viết: Tổng hợp